- Prawa autorskie chronią pracę danej osoby lub firmy i uniemożliwiają innym osobom korzystanie z niej bez zezwolenia. Prawa autorskie mają zastosowanie automatycznie, gdy ktoś tworzy treści kreatywne, literackie lub inne, takie jak książki, filmy, wideo, zdjęcia, piosenki/muzyka, gry wideo i oprogramowanie. Jeżeli ktoś kopiuje lub korzysta z cudzej pracy bez zezwolenia, jej autor może pozwać go do sądu. Bez praw autorskich twórcy nie dostawaliby za swoją pracę godziwego wynagrodzenia, co mogłoby uniemożliwić im dalszą działalność.
- Licencje Creative Commons to darmowe licencje praw autorskich zezwalające innym osobom na udostępnianie i korzystanie z treści kreatywnych. Umożliwiają twórcy ustalenie pewnych warunków korzystania z dzieła, np. określając, czy zezwala na udostępnianie adaptacji oryginalnego dzieła lub czy z jego pracy można korzystać w celach komercyjnych. Creative Commons umożliwia również twórcy opublikowanie swojej pracy w domenie publicznej i zrzeczenie się praw.
- Regulamin większości serwisów internetowych stanowi, że nieautoryzowane udostępnianie, pobieranie i ponowne wykorzystanie treści chronionych prawami autorskimi jest zabronione przez platformę. Niektóre sieci społecznościowe i strony udostępniające wideo korzystają z systemu umożliwiającego automatyczne wykrywanie naruszeń praw autorskich – wytwórnie muzyczne, studia kinowe i kanały telewizyjne udostępniają odnośne treści, by ułatwić wykrywanie naruszeń.
- Jeżeli ktoś korzysta bez zezwolenia z treści chronionych prawami autorskimi, możliwe jest, że zostanie poproszony o usunięcie tych treści z platformy. Niektóre sieci społecznościowe automatycznie blokują lub usuwają treści w przypadku naruszenia praw autorskich. Niektóre serwisy udostępniające wideo mogą pozwolić na zamieszczenie treści, umożliwiając jednak oryginalnym autorom zwrócenie się o ich monetyzację poprzez reklamy, aby mogli uzyskać wynagrodzenie za swoją pracę.
- Ustalenie własności treści stworzonych przez Ciebie przy pomocy aplikacji lub serwisów internetowych lub treści udostępnionych w sieciach społecznościowych może być skomplikowane. O ile zachowujesz prawo własności wszystkich treści publikowanych w sieci społecznościowej, sieć może również posiadać szerokie uprawnienia licencyjne do korzystania z nich. Obejmują one często prawo do swobodnej adaptacji i korzystania z takich treści na całym świecie i bez obowiązku wynagrodzenia. Warunki te są określone w regulaminie/zasadach użytkowania, a użytkownik akceptuje je przy rejestracji konta.
Rady:
- Należy porozmawiać z dzieckiem o prawach autorskich i ich znaczeniu. Wyjaśnij, że prawa autorskie zapewniają ludziom godne wynagrodzenie za wykonaną pracę, co nie jest możliwe, gdy dostęp do płatnych treści jest uzyskiwany za darmo.
- Przedstaw dziecku licencje Creative Commons i pokaż, jak ponownie wykorzystać lub udostępnić czyjąś pracę dzięki tym licencjom. Przypomnij dziecku, że jego własne oraz cudze dzieła są automatycznie chronione prawami autorskimi oraz że należy zwrócić się o pozwolenie autora przed wykorzystaniem jego pracy.
- Przypomnij dziecku, że mimo iż czasem łatwo jest znaleźć w sieci dostępne za darmo treści płatne, nie daje mu to prawa do korzystania z nich ani do ich udostępniania.
- Porozmawiaj z dzieckiem o sposobach, w jakie sieci społecznościowe i serwisy internetowe mogą udostępniać treści swoich użytkowników bez proszenia o pozwolenie – czy uważa, że jest to sprawiedliwe? Porozmawiajcie o treściach, które dziecko chciałoby stworzyć i udostępnić w sieci, oraz o tym, czy chciałoby, żeby sieć społecznościowa udostępniała lub ponownie wykorzystywała jego dzieło.